Sprawność motoryczna, a rozwój mowy.
Mowa jest podstawową formą komunikacji między ludźmi, która umożliwia:
porozumiewanie się, nawiązywanie kontaktów społecznych, poznawanie otaczającego świata, właściwy rozwój poznawczy oraz pełne uczestnictwo w życiu społecznym. Porozumiewanie się z otoczeniem to odbieranie i pełne rozumienie komunikatów słownych, a także ich nadawanie. W ten sposób informujemy innych o tym co myślimy, czujemy, widzimy i czego pragniemy. Aby zrozumieć kierowane do nas wypowiedzi musimy je usłyszeć, zróżnicować, utożsamić i zapamiętać. Rozwój ruchowy polega na osiąganiu kontroli nad ruchami ciała poprzez skoordynowanie czynności ośrodków nerwowych, nerwów i mięśni. Kontrola ta wywodzi się z rozwoju odruchów i globalnej aktywności. Istnieje ścisła zależność między rozwojem ruchowym, a rozwojem mowy, ponieważ w strukturze mózgu pola ruchowe ręki są położone bardzo blisko pól, które odpowiedzialne są za ruchy narządów mowy. To znaczy, że praca rąk bezpośrednio wpływa również na rozwój mowy. Dzieci, które mają mało sprawne rączki zazwyczaj później nabywają
mowę. Poszczególnym etapom kształtowania się mowy towarzyszy odpowiedni rozwój ruchowy. W przypadku dziecka neurotypowego, kiedy zaczyna przewracać się z pleców na brzuch, rozpoczynają się pierwsze wokalizacje. Gdy unosi główkę i śledzi wzrokiem obiekty i osoby, zaczyna wypowiadać sylaby i nowe dźwięki – ma w końcu szersze pole widzenia, nowe doznania, krtań zaczyna się prostować. A kiedy samodzielnie usiądzie, przyjmie wyprostowaną postawę, a
jego krtań i narządy mowy spionizują się w pełni- pojawi się gaworzenie samonaśladowcze. Później, kiedy zacznie chodzić, pojawią się pierwsze słowa. W przypadku wszystkich dzieci w obszarze mowy ciągłe rozwijanie i stymulowanie motoryki małej jest bardzo istotne w procesie budowania jej „fundamentów”, a następnie doskonalenia. Warto pamiętać, że pierwszym i najlepszym treningiem dla dzieci są przede wszystkim czynności samoobsługowe, takie jak jedzenie, mycie, czesanie się, ubieranie, wiązanie sznurowadeł, zapinanie guzików czy zamka błyskawicznego. Poza tymi podstawowymi czynnościami warto wykonywać ćwiczenia grafomotoryczne, stymulujące dłonie, które mogą mieć formę zabawy i nie muszą być nudne dla dziecka m.in. malowanie, kolorowanie, rysowanie szlaczków, wydzieranie, wycinanie, wyklejanie, lepienie, wałkowanie, ugniatanie, odkręcanie i zakręcanie nakrętek, darcie papieru, gniecenie kartek, zabawy w masach plastycznych, przesypywanie piasku, przyczepianie spinaczy, mieszanie i
przesypywanie (np. piasku), przenoszenie szczypcami małych elementów (np. pomponików) oraz zabawy paluszkowe.
Przykładowe zabawy:
- kartka papier/gazeta – gniecenie, robienie kul i rzucanie np. do kosza
- malowanie całymi dłońmi na folii
- zabawy ciastoliną
- do pudełka wsypujemy sypkie produkty np. makaron, fasola, groch – zadaniem dziecka może wyciągnięcie makaronu. jest to także doskonała zabawa sensoryczna
- do miski wlewamy wodę i wrzucamy do niej np. figurki zwierzątek – zadaniem dziecka będzie wyłowienie figurek przy użyciu łyżki - wieszanie prania, przypinanie klamerek
- ubieranie/rozbieranie lalki/misia w dziecięce ubranka
Przepis na domową ciastolinę:
2 szklanki mąki pszennej
1 szklanka soli
2 szklanki wody
2 łyżki oleju np. kokosowego
1 łyżeczka kwasku cytrynowego
Wszystko umieszczamy w garnku, często mieszając i gotujemy do zgęstnienia.
Miłej zabawy:)
Ważną kwestią są także wszelkie rodzaje dostosowanej do możliwości dziecka działalności artystycznej: taniec, śpiew i sztuki plastyczne. Działalność grafomotoryczna, ale też ruchowa pobudza bowiem podświadomie w korze mózgowej ośrodki odpowiedzialne za mowę. Także każdy rodzaj aktywności ruchowej: bieganie, podskoki, rytmiczne chodzenie i tupanie, zabawy na
świeżym powietrzu czy na basenie przez cały rok, wspomagają rozwój mowy dziecka.
Opracowała: mgr Joanna Wawrowska
Bibliografia:
1. Regner A., Masgutowa S., Rozwój mowy dziecka w świetle integracji sensomotorycznej.
2. Cieszyńska J., Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci.
3. Zyss T., Neurobiologiczne podłoże procesu mówienia – rola somatosensorycznej kontroli
zakrętów zaśrodkowych
4. Michalak – Widera I., Stymulacja językowa najmłodszych, [w:] Porayski – Pomsta (red.)
5. Diagnoza i terapia w logopedii, Dom Wydawniczy Elipsa
Mowa jest podstawową formą komunikacji między ludźmi, która umożliwia:
porozumiewanie się, nawiązywanie kontaktów społecznych, poznawanie otaczającego świata, właściwy rozwój poznawczy oraz pełne uczestnictwo w życiu społecznym. Porozumiewanie się z otoczeniem to odbieranie i pełne rozumienie komunikatów słownych, a także ich nadawanie. W ten sposób informujemy innych o tym co myślimy, czujemy, widzimy i czego pragniemy. Aby zrozumieć kierowane do nas wypowiedzi musimy je usłyszeć, zróżnicować, utożsamić i zapamiętać. Rozwój ruchowy polega na osiąganiu kontroli nad ruchami ciała poprzez skoordynowanie czynności ośrodków nerwowych, nerwów i mięśni. Kontrola ta wywodzi się z rozwoju odruchów i globalnej aktywności. Istnieje ścisła zależność między rozwojem ruchowym, a rozwojem mowy, ponieważ w strukturze mózgu pola ruchowe ręki są położone bardzo blisko pól, które odpowiedzialne są za ruchy narządów mowy. To znaczy, że praca rąk bezpośrednio wpływa również na rozwój mowy. Dzieci, które mają mało sprawne rączki zazwyczaj później nabywają
mowę. Poszczególnym etapom kształtowania się mowy towarzyszy odpowiedni rozwój ruchowy. W przypadku dziecka neurotypowego, kiedy zaczyna przewracać się z pleców na brzuch, rozpoczynają się pierwsze wokalizacje. Gdy unosi główkę i śledzi wzrokiem obiekty i osoby, zaczyna wypowiadać sylaby i nowe dźwięki – ma w końcu szersze pole widzenia, nowe doznania, krtań zaczyna się prostować. A kiedy samodzielnie usiądzie, przyjmie wyprostowaną postawę, a
jego krtań i narządy mowy spionizują się w pełni- pojawi się gaworzenie samonaśladowcze. Później, kiedy zacznie chodzić, pojawią się pierwsze słowa. W przypadku wszystkich dzieci w obszarze mowy ciągłe rozwijanie i stymulowanie motoryki małej jest bardzo istotne w procesie budowania jej „fundamentów”, a następnie doskonalenia. Warto pamiętać, że pierwszym i najlepszym treningiem dla dzieci są przede wszystkim czynności samoobsługowe, takie jak jedzenie, mycie, czesanie się, ubieranie, wiązanie sznurowadeł, zapinanie guzików czy zamka błyskawicznego. Poza tymi podstawowymi czynnościami warto wykonywać ćwiczenia grafomotoryczne, stymulujące dłonie, które mogą mieć formę zabawy i nie muszą być nudne dla dziecka m.in. malowanie, kolorowanie, rysowanie szlaczków, wydzieranie, wycinanie, wyklejanie, lepienie, wałkowanie, ugniatanie, odkręcanie i zakręcanie nakrętek, darcie papieru, gniecenie kartek, zabawy w masach plastycznych, przesypywanie piasku, przyczepianie spinaczy, mieszanie i
przesypywanie (np. piasku), przenoszenie szczypcami małych elementów (np. pomponików) oraz zabawy paluszkowe.
Przykładowe zabawy:
- kartka papier/gazeta – gniecenie, robienie kul i rzucanie np. do kosza
- malowanie całymi dłońmi na folii
- zabawy ciastoliną
- do pudełka wsypujemy sypkie produkty np. makaron, fasola, groch – zadaniem dziecka może wyciągnięcie makaronu. jest to także doskonała zabawa sensoryczna
- do miski wlewamy wodę i wrzucamy do niej np. figurki zwierzątek – zadaniem dziecka będzie wyłowienie figurek przy użyciu łyżki - wieszanie prania, przypinanie klamerek
- ubieranie/rozbieranie lalki/misia w dziecięce ubranka
Przepis na domową ciastolinę:
2 szklanki mąki pszennej
1 szklanka soli
2 szklanki wody
2 łyżki oleju np. kokosowego
1 łyżeczka kwasku cytrynowego
Wszystko umieszczamy w garnku, często mieszając i gotujemy do zgęstnienia.
Miłej zabawy:)
Ważną kwestią są także wszelkie rodzaje dostosowanej do możliwości dziecka działalności artystycznej: taniec, śpiew i sztuki plastyczne. Działalność grafomotoryczna, ale też ruchowa pobudza bowiem podświadomie w korze mózgowej ośrodki odpowiedzialne za mowę. Także każdy rodzaj aktywności ruchowej: bieganie, podskoki, rytmiczne chodzenie i tupanie, zabawy na
świeżym powietrzu czy na basenie przez cały rok, wspomagają rozwój mowy dziecka.
Opracowała: mgr Joanna Wawrowska
Bibliografia:
1. Regner A., Masgutowa S., Rozwój mowy dziecka w świetle integracji sensomotorycznej.
2. Cieszyńska J., Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci.
3. Zyss T., Neurobiologiczne podłoże procesu mówienia – rola somatosensorycznej kontroli
zakrętów zaśrodkowych
4. Michalak – Widera I., Stymulacja językowa najmłodszych, [w:] Porayski – Pomsta (red.)
5. Diagnoza i terapia w logopedii, Dom Wydawniczy Elipsa
