Dziś zachęcamy do zapoznania się z artykułem na temat metody werbo-tonalnej. 🗣👇
Metodę werbo-tonalną opracował w latach 50-tych XX w. chorwacki profesor Petar Guberina – dyrektor Instytutu Fonetyki oraz Centrum Rehabilitacji Słuchu i Mowy w Zagrzebiu.
Profesor Guberina, opracowując swoją autorską metodę, bazował głównie na badaniach rozwoju mowy dzieci słyszących. Według naukowca strukturami istotnymi dla językowego porozumiewania się są:
- język, który umożliwia przekazywanie i odbiór informacji;
- cechy prozodyczne języka – intonacja, rytm, czas, ruchy, przerwy, które wprowadzają zabarwienie emocjonalne;
- kontekst, w którym każde porozumiewanie się jest osadzone (otoczenie)
Głównym elementem metody werbo-tonalnej jest ruch angażujący całe ciało w odbieranie dźwięków. Petar Guberina uważał, że dźwięki mowy mogą być odbierane przez ludzkie ciało za pomocą obecnych w ciele wibratorów. Ponadto obok ruchu, ciało bierze aktywny udział w ekspresji językowej, wykorzystując do tego mimikę, gesty, określone zachowania, a także rytm. Tak więc ruch ma ścisły związek z linią melodyczną mowy, a także emocjami, które towarzyszą wypowiedzi i ją podkreślają.
Metodę werbo – tonalną można stosować w :
- terapii opóźnionego rozwoju mowy o różnej etiologii
- nauce języków obcych
- oraz w przypadku dzieci, które początkowo nie interesują się dźwiękiem ani jego źródłem, mają obniżoną koncentrację uwagi oraz mają trudność w obserwacji zmieniającego się otoczenia
Podstawą do rozpoczęcia terapii mowy i słuchu jest stan gotowości mózgu dziecka do nauki i rozwoju funkcji, nazywany fazą szczególnej wrażliwości słuchowej. 🧠👂 Funkcje słuchowe rozwijają się tylko pod wpływem stymulacji dźwiękowej, czyli bodźców akustycznych. Jeżeli stymulujących bodźców zabraknie, funkcje słuchowe nie pojawią się, ponieważ nie będzie pobudzania nerwu słuchowego ani ośrodka słuchu zlokalizowanego w mózgu.
W metodzie werbo-tonalnej wykorzystuje się zabawy fonetyczne, które są dostosowane do wieku dziecka, a także do poziomu rozwoju mowy, na którym dziecko jest lub być powinno. W terapii bardzo ważna jest wokalizacja ze strony terapeuty podczas ćwiczeń. Podczas zajęć terapeuta wykorzystuje konkretne przedmioty dopasowane do dźwięków. Zazwyczaj są to przedmioty z otoczenia dziecka, np. klocki czy inne zabawki. W trakcie wykonywania ruchu z zabawką prowadzący wymawia przypisaną do przedmiotu głoskę. Gdy ruch ustaje, ustaje także dźwięk przypisany do zabawki.
Do stałych elementów (zabawek) obecnych podczas ćwiczeń należą: pompon, trzy klocki w tym samym kolorze, bączek, dwa kubeczki połączone ze sobą gumką, chusta. Powtarzane wielokrotnie ćwiczenie z konkretną zabawką i dźwiękiem, ma na celu wywołanie spontanicznej aktywności dziecka i realizację głoski. Dla starszych dzieci można stosować wyliczanki, wierszyki, zabawy melodyjne. 🪇🎶
Przykładowe ćwiczenie z zakresu metody werbo-tonalnej:
✅ Zabawa z bączkiem. Nakręcamy bączka, gdy się kręci śpiewamy UUUUUUU, gdy bączek się przewraca lub zatrzymujemy go mówimy krótkie U.
✅ Zabawa z pomponem na sznurku. Terapeuta porusza pomponem do przodu raz bardziej w prawo, raz bardziej w lewo i śpiewa samogłoskę Aaaa ( czynność oraz dźwięk powtarzamy kilka razy). W pewnym momencie chowamy pompon za plecami i mówimy „Nie ma”, „Szukaj” , „Gdzie jest pompon”. Następnie pociągamy za sznurek z pomponem ( przy każdym pociągnięciu mówimy krótkie „O”). Gdy pompon znów jest widoczny mówimy długie „A”.
✅ Druga zabawa z pomponem. Trzymając pompon za sznurek, rzucamy go przed siebie na odległość sznurka i mówimy w tym czasie długie „OOO”, a potem pociągamy za sznurek i wypowiadamy krótkie „O”. Łapiemy pompon i mówimy długie „AAA”
✅ Zabawa rączkami. Dziecko leży na kocu na plecach, bierzemy je za dłonie i rozkładamy rączki na boki mówiąc „AAA”, potem składamy je do środka i mówimy „OOO”. Ćwiczenie powtarzamy kilka razy.
Opracowała: mgr Joanna Wawrowska
-----------------------------------------
Bibliografia:
1. Gunia G., 2013, Terapia logopedyczna dzieci z zaburzeniami słuchu i mowy. Wybrane problemy teorii i praktyki surdologopedycznej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
2. https://www.polskietowarzystwologopedyczne.pl/wp-content/uploads/2021/02/041-053-Biuletyn_2016_2017-Knychalska.pdf
3. Materiały własne – poszkoleniowe
Metodę werbo-tonalną opracował w latach 50-tych XX w. chorwacki profesor Petar Guberina – dyrektor Instytutu Fonetyki oraz Centrum Rehabilitacji Słuchu i Mowy w Zagrzebiu.
Profesor Guberina, opracowując swoją autorską metodę, bazował głównie na badaniach rozwoju mowy dzieci słyszących. Według naukowca strukturami istotnymi dla językowego porozumiewania się są:
- język, który umożliwia przekazywanie i odbiór informacji;
- cechy prozodyczne języka – intonacja, rytm, czas, ruchy, przerwy, które wprowadzają zabarwienie emocjonalne;
- kontekst, w którym każde porozumiewanie się jest osadzone (otoczenie)
Głównym elementem metody werbo-tonalnej jest ruch angażujący całe ciało w odbieranie dźwięków. Petar Guberina uważał, że dźwięki mowy mogą być odbierane przez ludzkie ciało za pomocą obecnych w ciele wibratorów. Ponadto obok ruchu, ciało bierze aktywny udział w ekspresji językowej, wykorzystując do tego mimikę, gesty, określone zachowania, a także rytm. Tak więc ruch ma ścisły związek z linią melodyczną mowy, a także emocjami, które towarzyszą wypowiedzi i ją podkreślają.
Metodę werbo – tonalną można stosować w :
- terapii opóźnionego rozwoju mowy o różnej etiologii
- nauce języków obcych
- oraz w przypadku dzieci, które początkowo nie interesują się dźwiękiem ani jego źródłem, mają obniżoną koncentrację uwagi oraz mają trudność w obserwacji zmieniającego się otoczenia
Podstawą do rozpoczęcia terapii mowy i słuchu jest stan gotowości mózgu dziecka do nauki i rozwoju funkcji, nazywany fazą szczególnej wrażliwości słuchowej. 🧠👂 Funkcje słuchowe rozwijają się tylko pod wpływem stymulacji dźwiękowej, czyli bodźców akustycznych. Jeżeli stymulujących bodźców zabraknie, funkcje słuchowe nie pojawią się, ponieważ nie będzie pobudzania nerwu słuchowego ani ośrodka słuchu zlokalizowanego w mózgu.
W metodzie werbo-tonalnej wykorzystuje się zabawy fonetyczne, które są dostosowane do wieku dziecka, a także do poziomu rozwoju mowy, na którym dziecko jest lub być powinno. W terapii bardzo ważna jest wokalizacja ze strony terapeuty podczas ćwiczeń. Podczas zajęć terapeuta wykorzystuje konkretne przedmioty dopasowane do dźwięków. Zazwyczaj są to przedmioty z otoczenia dziecka, np. klocki czy inne zabawki. W trakcie wykonywania ruchu z zabawką prowadzący wymawia przypisaną do przedmiotu głoskę. Gdy ruch ustaje, ustaje także dźwięk przypisany do zabawki.
Do stałych elementów (zabawek) obecnych podczas ćwiczeń należą: pompon, trzy klocki w tym samym kolorze, bączek, dwa kubeczki połączone ze sobą gumką, chusta. Powtarzane wielokrotnie ćwiczenie z konkretną zabawką i dźwiękiem, ma na celu wywołanie spontanicznej aktywności dziecka i realizację głoski. Dla starszych dzieci można stosować wyliczanki, wierszyki, zabawy melodyjne. 🪇🎶
Przykładowe ćwiczenie z zakresu metody werbo-tonalnej:
✅ Zabawa z bączkiem. Nakręcamy bączka, gdy się kręci śpiewamy UUUUUUU, gdy bączek się przewraca lub zatrzymujemy go mówimy krótkie U.
✅ Zabawa z pomponem na sznurku. Terapeuta porusza pomponem do przodu raz bardziej w prawo, raz bardziej w lewo i śpiewa samogłoskę Aaaa ( czynność oraz dźwięk powtarzamy kilka razy). W pewnym momencie chowamy pompon za plecami i mówimy „Nie ma”, „Szukaj” , „Gdzie jest pompon”. Następnie pociągamy za sznurek z pomponem ( przy każdym pociągnięciu mówimy krótkie „O”). Gdy pompon znów jest widoczny mówimy długie „A”.
✅ Druga zabawa z pomponem. Trzymając pompon za sznurek, rzucamy go przed siebie na odległość sznurka i mówimy w tym czasie długie „OOO”, a potem pociągamy za sznurek i wypowiadamy krótkie „O”. Łapiemy pompon i mówimy długie „AAA”
✅ Zabawa rączkami. Dziecko leży na kocu na plecach, bierzemy je za dłonie i rozkładamy rączki na boki mówiąc „AAA”, potem składamy je do środka i mówimy „OOO”. Ćwiczenie powtarzamy kilka razy.
Opracowała: mgr Joanna Wawrowska
-----------------------------------------
Bibliografia:
1. Gunia G., 2013, Terapia logopedyczna dzieci z zaburzeniami słuchu i mowy. Wybrane problemy teorii i praktyki surdologopedycznej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
2. https://www.polskietowarzystwologopedyczne.pl/wp-content/uploads/2021/02/041-053-Biuletyn_2016_2017-Knychalska.pdf
3. Materiały własne – poszkoleniowe
